Հետազոտական, վերլուծական աշխատանք

1. Որո՞նք են համամոլորակային էկոլոգիական խնդիրները:
Սկզբում նշեմ, որ այդ խնդիրները հանգեցնում են` բնության կառուցվածքի, և ֆունկցիայի խախտմանը:

• մթնոլորտային(մթնոլորտի աղտոտում` ռադիացիոն, քիմիական, մեխանիկական, ջերմային)
•  ջրային (մակերևութային և ստորգետնյա ջրերի սպառում և ստորգետնյա ջրերի աղտոտում, ծովերի և օվկիանոսների աղտոտում) 
•  աշխարհա-երկրամորֆոլոգիական (անարդյունավետ պրոցեսների ինտենսիվացում, ռելիեֆի և աշխարհագրական կազմի խախտում)
•  բնահողային (հողերի աղտոտում, էրոզիա, դեֆլյացիա և երկրորդային աղակալում և այլն)
•  կենսաբանական (բուսականության տվյալներ, անտառի դեգրադացիա, արոտային դեգրեսսիա, տեսակային բազմազանության կրճատում և այլն) 
•  կոմպլեքսային( լանդշաֆտային) անապատացում, կենսաբազմազանություն նվազում, բնապահպանական տարածքների ռեժիմի խախտում և այլն:

2.      Ի՞նչ վիճակում են այսօր գտնվում աշխարհագրական թաղանթի ոլորտները:

Մարդը իր զարգացմանը զուգահեռ միջամտել է բնության երևույթներին, օգտագործել բնության տարրերը, նյութական բարիքներ արտադրել: Մարդկանց և բնական միջավայրի միջև կա հակասություն, որն էլ օր օրի ավելի է խորանում:
 Հասարակական արտադրության զարգացման արդի փուլում այն հասել է վիթխարի չափերի, և սպառնում է մարդու գոյությանը: Մարդու գոյությունից տուժում է աշխարհագրական թաղանթը:
Անդրադառնամ աշխարհագրական թաղանթի մի քանի ոլորտի:
 Օրինակ` մթնոլորտը աղտոտվում է արդյունաբերական աշխատանքի արդյունքում, որն էլ տարեկան քամուն է տալիս ավելի քան միլիարդավոր պինդ և գազանման մասնիկներ: Գազերի արտանետումների ամենամեծ բաժինը ավտոմոբիլային տրանսպորտինն է: Գազից բացի մթնոլորտ են թափանցում պինդ ածխածինը(մուր) և ծանր մետաղները: ՋԷԿ-երը, արդյունաբերական ձեռնարկությունները  և տրանսպորտը մթնոլորտ են արտանետում մեծ քանակությամբ ջերմություն, որից էլ մթնոլորտը տաքանում է`հանգեցնելով ջերմային աղտոտման: Բույսերի և կենդանիների նեխման հետևանքով օդ են թափանցում բազմաթիվ ախտածին մանէներ:
 Ջրի աղտոտման հիմնական աղբյուրներն են արդյունաբերական և կենցաղային կեղտաջրերը, ձնհալի և անձրևների ժամանակ գյուղատնտեսական դաշտերից տեղափոխվող պարունակությունները: Արդյունաբերական հոսքաջրերը աղտոտված են նավթամթերքով ծանր մետաղներով, ներկերով, ճարպերով, որոնք վտանգավոր են դարձնում խմելու ջուրը, և ոչ պիտանի օգտագործման համար: Որոշ ձկներ դառնում են թունավոր: Ջրային միջավայրը ավելի շատ աղտոտում են նավթ ու նավթամթերքները, հատկապես նավթատար խոշոր նավերի վթարները:
 Հողի աղտոտման հիմնական աղբյուր են արդյունաբերական, գյուղատնտեսական, կենցաղային թափոնները: Հողի աղտոտվածության վնասակար ազդեցություն է թողնում բուսական կամ կենդանական օրգանիզմի վրա: 

3.      Ո՞ր ոլորտն է ավելի վտանգված, բերել օրինակներ:

Իմ կարծիքով ավելի վտանգված է ջրոլորտը: Ցանկացած համակարգի որևէ բաղադրիչի փոփոխությունը բերում է մնացած բաղադրիչների փոփոխությանը:
Օրինակ Սևանա լիճը, որը մարդու ազդեցությունից կրել է մի շարք փոփոխություններ: Արհեստականորեն ավելացվել է արտահոսող ջրի քանակը, և իջեցվել լճի մակարդակը: Լճի մակարդակի անկումնել հանգեցրել է գետերի միջոցով լիճը լցվող տիղմի քանակի մեծացմանը: Պակասել է ջրի շերտի հաստությունը, որի պատճառով էլ արեգակնային ճառագայթները թափանցում են մինչև հատակը և տաքացնում ջուրը: Տաք ջրերում զարգանում են կապտականաչ ջրիմուռները, որոնք էլ լճի ճահճացման և մահացման սկիզբն են: Վատացել են ձկների բազմացման պայմանները: Սևանա լճում դրա ավազանում փոխադարձ շփման և ազդեցության մեջ են գտնվում աշխարհագրական թաղանթի բոլոր ոլորտները` մթնոլորտ, քարոլորտ, ջրոլորտ, կենսոլորտը և մարդը` տնտեսական գործունեությամբ:

4.      Նշել` ինչպիսի բնապահպանական միջոցառումներ ու մոնիթորինգներ են կատարվում խնդիրները կանխելու համար:

ՀՀ-ում առաջին էկոլոգիական ծրագիրը մշակվել է 1979թվականից և ներառել է Սևանա լճի հիմնահարցի հետազոտությունները: 1982 թվականից բնության պահպանության տարածքային համալիր սխեմաներ են մշակվել առանձին քաղաքների (Երևան, Վանաձոր, Ալավերդի, Հրազդան) և ամբողջ հանրապետության համար: ՀՀ տարբեր քաղաքներում քիմիական և լեռնամետաղաձուլական ձեռնարկությունների արտանետումները նվազեցնելու նպատակով սահմանափակվում են որոշ արտադրություններ, մյուսներում ներդրված են անթափոն տեխնոլոգիաներ:

•           Այժմ ոչ միայն գիտնականները, այլև ամբողջ մարդկությունը գիտակցում է , որ կյանքը մեր մոլորակի վրա կշարունակվի, կամ կդադարի մարդու իսկ մեղքով: Ներկայումս, բացի պետական բնապահպան կազմակերպություններից, ամբողջ աշխարհում մեծ թափ է առնում այսպես կոչված <<կանաչների>> հասարակական շարժումը, որը միավորվում է տարբեր երկրներում բնության պահպանության, Երկրի ապագայի համար պայքարող հազարավոր մարդկանց:

Բնության պահպանության միջոցառումներից են բնական հարստությունների օգտագործման կարգավորումը, ջրամբարների և օդի պահպանումը աղտոտվածությունից, կենսաբազմազանության պահպանումը` բնության հատուկ պահպանվող տարածքների ստեղծմամբ, բնության առանձին հուշարձանների պահպանումը:

http://aarhus.am/index.php?option=com_content&view=article&id=724:%D5%A2%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%B8%D6%81%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80-%D5%BD-%D5%A9-24-03%E2%80%93%D5%AB%D6%81-%D5%B4%D5%AB%D5%B6%D5%B9%D6%87-25-09%E2%80%93%D5%A8-%E2%80%9C%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A4-%D5%AF%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB-%D5%A1%D5%BD%D5%B8%D6%81%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1%E2%80%9D-%D5%B0%D5%AF-%D5%AB-%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%B4%D5%AB%D6%81&catid=83:announcement-am&Itemid=202&lang=am

Վարդանյան Լենա
11-3 դասարան